Για την τιμή και τη γνώση

Αντιλόπες, φίδια και καμηλοπαρδάλεις, σκύλοι, πρόβατα αλλά και ανθρώπινες μορφές. Είναι μερικά μόνο από τα θέματα των ηλικίας 5.000 ετών βραχογραφιών που εντοπίστηκαν το 2007 στο Νταμπαλίν της Σομαλιλάνδης,...

του πιο αμφιλεγόμενου ίσως κράτους της Αφρικής, ανεξάρτητου από το 1991 - μετά τον εμφύλιο πόλεμο στη Σομαλία – αλλά μη αναγνωρισμένου από άλλα κράτη και διεθνείς οργανισμούς.

Σύμφωνα με την δρα Sada Mire, την πρώτη ίσως αρχαιολόγο της Σομαλιλάνδης και επικεφαλής της Υπηρεσίας Αρχαιοτήτων, το Νταμπαλίν είναι μία από τις 100 θέσεις που έχουν εντοπιστεί εκεί, ενώ πολύ περισσότερες είναι υπό εξερεύνηση. Όμως η ανθρώπινη δραστηριότητα, η άγνοια αλλά και οι διεθνείς συνθήκες βάζουν όλες αυτές τις θέσεις σε άμεσο κίνδυνο.

Όπως δηλώνει η δρ Mire, η Σομαλιλάνδη δεν έχει μουσείο, ενώ ο εμφύλιος πόλεμος είχε αποβεί μοιραίος για τα μουσεία των πόλεων Μογκαντίσου και Χαργκέισα – πρωτεύουσα και δεύτερη εξέχουσα πόλη αντίστοιχα της Σομαλίας – τα οποία λεηλατήθηκαν. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η ευρύτερη περιοχή είναι απρόσιτη από τη διεθνή κοινότητα, καθώς η Σομαλιλάνδη δεν είναι αναγνωρισμένη. Όμως και η Σομαλία, αν και μέλος της Ουνέσκο, δεν έχει υπογράψει τη Συνθήκη περί Πολιτιστικής Κληρονομιάς του 1972, και επομένως καμία από τις θέσεις της δεν μπορεί να κηρυχθεί προστατευόμενη. Ακόμη όμως κι αν αυτό είχε γίνει, οι πολιτιστικοί παράγοντες της Σομαλιλάνδης θα ήταν διχασμένοι, καθώς επενδύουν στο να θεωρηθούν τα διάφορα μνημεία της περιφέρειάς τους ως εθνικά και πολιτιστικά σύμβολα του νεογέννητου κράτους. Πώς λοιπόν θα γινόταν αυτό αν έμπαιναν στον Κατάλογο Μνημείων της Oυνέσκο κάτω από το όνομα της αντίπαλης Σομαλίας;

Μέχρι στιγμής λοιπόν, η δρ Mire και άλλοι επιστήμονες της περιοχής είναι μόνοι τους στον αγώνα διάσωσης των μνημείων. Ελλείψει μουσείου - και επομένως χώρου διαφύλαξης των ευρημάτων - δεν διενεργούνται ανασκαφές, ενώ προτεραιότητα είναι η μόρφωση των ντόπιων για την κληρονομιά τους. Ντόπιοι διορίζονται φύλακες χώρων και συνεργάζονται στην κατάρτιση φωτογραφικού ευρετηρίου θέσεων, ενώ νέοι νόμοι θεσπίζονται για τη διαφύλαξη της κληρονομιάς της χώρας. Μιας κληρονομιάς που έρχεται από το παρελθόν για να προασπίσει το μέλλον.